Böbrek Üstü bezleri (Adrenal Bezler)

 Adrenal bezler böbreğin üst ucunda lokalizedirler. Her bir adrenal bez iki farklı bezin bileşiminden oluşmuştur. Medülla (iç bölümü), adrenal medülla Kortex (dış bölüm, medüllanın çevresi), adrenal kortex Medülla ve kortex farklı hedef organları olan farklı hormonlar sentezler

Tiroid bezi

Tiroid bezi boyunda trakeanın önünde iki lob halinde bulunur. Tiroid bezinin folliküler hücrelerinden: Tiroksin (tyroxine)(T4), Triiodotironin (triiodothyronine) (T3) Tiroid bezinin parafolliküler hücrelerinden: Kalsitonin hormonları salgılanır. Tiroid salgısının % 90 ı tiroksindir (T4), T4 ve T3 her ikisi de tirozin amino asitine iyot bağlanmasıyla oluşur

Paratiroid bezler

Paratiroid bezler tiroid bezinin arkasında bulunan küçük bezlerdir. Parathormon (paratiroid hormon) (PTH) salgılarlar. PTH kalsitoninin tersi etkilere sahiptir. Kan kalsiyum düzeylerini artırıp, fosfat düzeylerini azaltır. Kan kalsiyum miktarı azaldığı zaman PTH artar. PTH nın etkileri: 1. Kemik dokusunda kemik yıkılımını hızlandırarak kemikten kana Ca geçisini uyarır-osteoklastları uyarır, osteoblastları inhibe eder. 2.İnce bağırsaklardan kana Ca ve fosfat emilimini artırır. 3. Böbreklerden kalsiyum geri emilimini artırır.

Kalsitonin

Kalsitonin kan kalsiyum düzeylerini düşüren bir hormondur. Kalsitonin Kemik yapımını uyarır, Paratiroid hormon salınımını inhibe eder, Kemik hücresinde kemik yıkımını azaltır, Kemikten kana kalsiyum geçisini azaltır, Kandan kemiğe kalsiyum geçisini artırır. Sonuçta kan kalsiyumunu düsürülür.

Tiroid hormonlarının etkileri

 

Vücudun pek çok hücresinde hücresel reaksiyonları hızlandırır. Böylece; Bazal metabolizma hızı artar, Büyüme hızlanır, Çocuklarda sinir, kas ve iskelet gelişimi için şarttır Hücresel farklılaşma ve ve protein sentezi uyarılır. Karbonhidrat ve yağ metabolizması uyarılır. (kalorijenik etki). Tiroid bezi aktivitesinin artmasına hipertiroidi, azalmasına ise hipotiroidi denir.

Growth hormon

Tek bir özel hedef organı olmayıp bütün vücut bölümlerini etkileyerek büyümeyi uyarır. En belirgin etkisi çocuklarda ve adelosan dönemde doku kitlesini artırarak (protein sentezi) ve hücre bölünmesini uyararak büyümeyi hızlandırır. Uzun kemiklerin epifiz plakları üzerine doğrudan etkiyerek epifiz plaklarının devamlılığını sağlar. Büyüme dönemindeki bir kişide BH salgısı yetersiz olursa epifiz plakları erken kapanır ve vücut büyümesi durur dwarfizm (cücelik) ortaya çıkar. Tersine BH sekresyonu adolesan dönemin sonuna doğru azalmazsa giantism (devlik) oluşur ve kişinin boyu uzamaya devam eder. BH sekresyonu normal büyüme bittikten sonra fazla olursa akromegali (acromegaly) adı verilen durum ortaya çıkar. Akromegalide baştaki, ellerdeki ve ayaklardaki kemiklerde uzamadan ziyade kalınlaşma ortaya çıkar.

Follikül stimüle edici hormon (FSH)

 FSH da bir gonadotropik hormondur. FSH dişilerde menstruel siklus boyunca ovelerde follikül hücrelerinin büyümesini ve follikül hücrelerinden östrojen salınmasını uyarır. Erkeklerde FSH testislerde sperm üreten hücreleri uyarır. Salgısı gonadotropin salgılatıcı hormon ile kontrol edilir.

Luteinizan Hormon (LH)

 Ovulasyon-Yumurtlama; overlerden olgun yumurta hücresinin aylık periyotlar halinde salınması LH ovulasyonu uyaran gonadotropik bir hormondur. LH nın hedef organı ekeklerde testislerdeki interstitiyel hücreler ki bu hücreler testesteron salgılarlar. Dişilerde ise overlerdir. LH salgısı progesteron, östrojen ve testesteron gibi hormonlarla feedback olarak düzenlene gonadotropin salgılatıcı hormon (GHRH) tarafından kontrol edilir.

Tiroid stimüle edici hormon(TSH)

TSH tiroid bezi hormonlarının sekresyonunu ve sentezini uyarır. TSH nın fazla salgılanması guatr olarak isimlendirilen tirod bezinin genişlemesine yol açar. TSH sekresyonu hipotalamusta üretilen tirotropin salgılatıcı hormon (TRH) ile kontrol edilir.

Adrenokortikotropik hormon (ACTH)

 ACTH böbrek üstü bezinden glukokortikoidler olarak adlandırılan steroid yapılı hormonların üretimini ve salgısını artırır. ACTH salgısı hipotalamustan salgılanan kortikotropin salgılatıcı hormon (CRH) tarafından düzenlenir. Stres, insülin, ADH ve diğer hormonlar kortikotropin salgılatıcı hormon salgısını feedback mekanizmalar ile etkileyerek ACTH salgısını artırırlar.