VÜCUT ISISININ DÜZENLENMESİ

• Termoregülasyon • – ısı üretimi ile ısı kaybı arasındaki dengedir. • – Isı üretimi-Isı Kaybı= 37 ±0,5 oC • Termoregülasyon merkezi hipotalamustadır. • Derideki ısı reseptörleri ve bu bölgeye gelen kan ısısı hipotalamik termostatı vücut ısısı hakkında bilgilendirir. Vücut çok sıcak olduğunda ısıyı azaltan mekanizmalar şunlardır: • – Vazodilatasyon-deri kan damarlarında • – Terlemenin artısı • – Isı olusumunun azalması. • Vücut çok soğuk olduğunda ısıyı azaltan mekanizmalar da sunlardır: • – Vazokonstrüksiyon • – Piloereksiyon-özellikle hayvanlarda önemli • – Isı oluşumunun artısı • – Titreme • – Sempatik uyarılma-ısı oluşumu • – Tiroksin sekresyonu-metabolizma artısı için

Terleme ve Düzenlenmesi

 Terleme ve Düzenlenmesi • Terleme otonom sinir sistemi tarafından düzenlenir. • Ter bezleri sempatik sinir sistemi tarafından innerve edilirler. • Bu bezler dolaşım kanındaki epinefrin ve norepinefrine de duyarlıdır. Ter Sekresyon Mekanizması • Ter bezleri 2 bölümden oluşur; 1-kıvrımlı bölüm (primer ter salgısı üretir) 2-Kanal bölümü • Ter bezlerinde öncelikle ön salgı üretilir, daha sonra bu salgı kanaldan geçerken konsantre edilir. • Ön salgı kıvrımlı bölümdeki epitel hücrelerince üretilir, bu bezlerin sempatik sinirlerle uyarılması ter salgısını başlatır. • Ön salgının bileşimi plazmaya çok benzerdir ancak plazma proteinleri yoktur. • Ön salgı kanalda ilerlerken Na ve Cl iyonlarının çoğu geri emilir, geri emilme derecesi terleme hızına bağlıdır. • Ter bezi hafifçe uyarıldığında ter kanaldan yavaş akar, geri emilim çok hızlı oluşur, terleme hızı düşük olur. • Tersine ter bezleri sempatik sinir sistemi ile kuvvetlice uyarıldığında ön salgı fazla, kanaldan geçiş hızlı, geri emilim yavaş ve terleme hızlı oluşur.

Isı Kayıpları

 Isı Kayıp Yolları • Vücutta oluşan ısı su yollar ile çevreye aktarılır: • – Radyasyon • – Kondüksiyon • – Konveksiyon • – Evoporasyon • Radyasyon: • Direkt moleküler temas olmadan elektromanyetik dalgalar halinde ısı kaybıdır. • Dış ortam soğuk ise ısı kaybedilir, sıcak ise ısı kazanılır. • Kondüksiyon: • Sıvı yada gaz molekülleriyle ısı transferidir. • Bu yolla çekirdek ısı deriye oradan da çevreye iletilir. Isı kayıp yolları • Konveksiyon • Yüzeye iletilen ısının uzaklaştırılmasıdır. • Dönüşüm de denir. • Rüzgar ile ısı kaybedilir • Evoporasyon • Vücut ısısının ortama su ile iletimidir. • Suyun sıvı durumundan gaz durumuna geçişidir. • Evoporasyon yoluyla ısı kaybı deri ve akciğerlerden gerçekleşir. • Sıcak bir ortamda en etkin ısı kaybı deri yoluyla oluşan evoporasyon yani terlemedir. • Bu yolla 1 litre su ile 580 kkal ısı kaybedilir. • Terleme yoluyla ısı kaybı su faktörlere bağlıdır: • – Çevreyle temasta olan yüzey, • – Çevredeki nem ve ısı, • – Çevredeki rüzgar,

Vücut Isı Dengesi

 VÜCUT ISI DENGESİ • Vücut ısısı (iç ısı) sabittir (37 OC). • Deri ve ekstremitelerde değişken olabilir. • Normal vücut ısısı 36-38 OC. • Rektal 37 OC(çekirdek ısı, en az değişir). • Oral 36,5-37 OC. • Vücut ısısı egzersiz ile geçici olarak 39,3- 40’ye OC yükselebilir. • Soğukta 35,6 OC nin altına düşebilir.

Açlık

Açlık • Açlıkta vücut dokularındaki besin depoları boşalır. • Açlığın ilk birkaç saatinde karbonhidrat depoları boşalır (bu depolar vücut için gerekli enerjiyi yarım gün kadar karşılayabilir). • Daha sonra protein ve yağlar dokuda gittikçe azalır. • Yağlar en önemli enerji kaynağını oluştururlar ve boşalma hızları kesintisiz olarak devam eder. Protein boşalması 3 ayrı fazda devam eder: • Hızlı boşalma(başlangıç) • Kolay mobilize olan proteinler kullanılır, geri kalanlar kolay kolay mobilize olmaz. • Yavaş boşalma • Glikoneojenez hızının azalmasına bağlı olarak proteinlerin tüketilme hızları da azalır, yağların kullanımı artar, keton cisimcikleri oluşur, keton cisimcikleri beyin dokusu tarafından enerji için kullanılabilir(2/3). • Hızlı boşalma • Yağ depoları hemen hemen tamamıyla boşaldığında, tek kaynak proteinler kaldığı zaman protein depolarında tekrar hızlı boşalma gözlenir.

Zayıflık

Nedenleri: • Beslenme yetersizliği, • Psikojenik ve hipotalamik anomalilikler, • Anoreksia Nervosa, • Kişinin besinlere karsı tüm isteğinin kaybolması hatta yediklerini kusmasına bağlı oluşan şiddetli zayıflık ile karakterize durum.

ŞİŞMANLIK

 • Enerji tüketim hızının üretim hızından düşük olması durumudur.

• Patolojik olarak ta oluşabilir.

• Beslenme düzenlemesindeki bozukluklardan kaynaklanabilir.

• Nedenleri;

• – Psikojenik,

• – Nörolojik anomalilikleri,

• – Genetik faktörler,

• – Çocuklukta aşırı beslenme.

• Tedavisi enerji alımının azaltılması-tüketiminin artırılması

ve acıkma derecesinin azaltılması yoluyla yapılır.