Lipit Metabolizması

 LİPİT METABOLİZMASI

• Besinde ve vücutta birçok kimyasal bileşikler lipitler olarak sınıflandırılır.

• Bunlar arasında trigliseritler olarak bilinen nötral yağ, fosfolipitler, kollesterol ve daha az önemli diğer bileşikler bulunur.

• Kimyasal olarak trigliseritler ve fosfolipitlerin temel lipit yapıları basit olarak uzun-zincirli hidrokarbonlu organik asitler olan yağ asitleridir.

• Kolesterol yağ asidi içermediği halde yağ asidi moleküllerinin yıkım ürünlerinden sentezlendiği için diğer lipitlerin birçok fiziksel ve kimyasal özelliklerini taşır.

 • Trigliseritler vücutta baslıca çeşitli metabolik süreçlere enerji sağlamak için kullanılır.

• Bununla birlikte bazı lipitler özellikle kolesterol, fosfolipitler ve az miktarda trigliseritler vücudun tüm hücrelerinin zarlarını oluşturmak ve vücudun diğer hücresel fonksiyonlarını yerine getirmek amacı ile kullanılır.

 • Kısa zincirli yağ asitleri dışında, besinlerdeki yağların hemen hepsi, bağırsaklardan lenf sistemine absorbe olur.

• Sindirim sırasında trigliseritlerin çoğu monogliserit ve yağ asitlerine parçalanır.

• Daha sonra bağırsak epitel hücrelerinden geçerken tekrar yeni trigliserit moleküllerine sentezlenirler.

• Bunlar bir araya gelerek lenfatik sisteme şilomikron adı verilen küçük damlacıklar halinde geçerler.

• İnce bagırsaklardan emilen kolesterol ve fosfolipitlerin çoğu şilomikronlara katılır.

• Şilomikronlar daha sonra duktus torasikusa iletilirler ve oradan venöz dolaşıma girerler.

• Şilomikronların çoğu yağ dokusu ve karaciğerdeki kapillerlerden geçerken dolaşım kanından uzaklaştırılırlar.

• Lipoprotein lipaz enzimi ile şilomikronların trigliseritleri parçalanır.

• Oluşan yağ asitleri hücre mebranından kolayca geçerek hücre içine girerler ve hücrenin metabolik ihtiyaçları doğrultusunda tekrar trigiseritlerin sentezine katılırlar.

Gliserol ve Yağ Asitlerinin Yıkılımı (Enerji Elde Edilmesi)

 • Gliserol ve Yağ Asitlerinin Yıkılımı (Enerji Elde Edilmesi) Gliserol glikoliz reaksiyonuna girer ve pürivik asite kadar yıkılır. 1 mol gliserol ün tam yıkılımı ile 19 mol ATP sentezlenir. Yağ asitlerinin yıkılımı mitokondride beta oksidasyon adı verilen reaksiyon ile devam eder. Beta oksidasyon esnasında oluşan koenzim A asetil fragmanı ile bileşerek Asetil CoA oluşur. Asetil CoA krebs siklusuna girer. Yağ asitlerinin yıkılımı için mutlaka Oksijene gereksinim vardır. Oksijen olmazsa yıkılım durur. Lipitlerin yıkılımda oluşan ATP miktarı: 

• 18 karbonlu 1 mol yağ asitinin yıkılımı ile 146 mol ATP olusur. 

• Herbir trigliserit 3 mol yağ aisidi içerdiği için 146x3= 438 mol ATP. 

• 19 mol ATP de gliserol yıkılımın dan gelir. 

• Böylece 1 mol trigliseritten toplam net 457 mol ATP sentezlenir.

Lipitlerden Enerji Elde Edilmesi

 Lipitlerden Enerji Elde Edilmesi 

• Lipitler vücudun en büyük enerji deposudurlar. 

• Lipit kaynakları şunlardır: 

1-Hücrede depolanan (özellikle kırmızı kaslarda) trigliseritler, 

2-Lipoprotein kompleksleri olarak dolaşımda bulunan lipoproteinler, 

3-Yağ dokusundaki trigliseritlerden serbestleyerek dolaşıma geçen serbest yağ asitleri .

Adipositler

 • Lipitlerin depolandıkları ve gerektiğinde buradan salındıkları bölgelerdir. 

• Trigliseritler enerji elde etme yoluna girmeden önce hücre içinde; 

• “Trigliserit + 3H2O ______> Gliserol + 3 yağ asidi” şeklinde yıkılıma uğramalıdır. 

• Adipositten kopup dolaşıma giren serbest yağ asidi (FFA) plazma albuminine bağlanır, daha sonra dolaşımdan aktif dokular tarafından alınır ve enerji için kullanılır. 

• Lipit kullanımı dokunun kan dolaşımına bağlıdır. 

• Dolaşım iyiyse daha fazla lipit kullanılabilir.